SociaalOpStap bestaat uit een website met daarop ruim 350 sociale verhalen en stappenplannen die te maken hebben met verschillende sociale situaties. Zoals: hoe kun je iemand troosten? Of: hoe ga ik om met uitstapjes? Op de website kan iedereen een gratis account aanmaken. Daarmee kun je stappenplannen persoonlijk maken. Dit kan door bijvoorbeeld teksten te veranderen of afbeeldingen toe te voegen. Alle sociale verhalen en stappenplannen zijn ook te bekijken via de gratis app van SociaalOpStap (Android en iOs). Daarmee heb je jouw eigen persoonlijke stappenplannen altijd bij de hand. SociaalOpStap is oorspronkelijk ontwikkeld voor en met jongeren met een autismespectrumstoornis vanaf ongeveer 11 jaar t/m volwassenheid. Er zijn sociale verhalen over de basisschool (groep 7/8), de middelbare school, stage & werk en vrij tijd. SociaalOpStap is voor iedereen te gebruiken die moeite heeft met sociale situaties.

Typerend voor het functioneren van alle personen met een autismespectrumstoornis (autisme), is de ‘triade’ van stoornissen die zich uit in de sociale interactie, communicatie en verbeelding (Frith, 2000). Hierdoor hebben personen met autisme vaak moeite met sociale situaties in interactie met andere mensen. Zij begrijpen het gedrag van anderen minder goed en beschikken over onvoldoende innerlijke taal om op juiste wijze betekenis te geven aan situaties. Voor hen is het een grote hulp om sociale situaties expliciet te maken door ze uit te schrijven en te illustreren (visueel maken). Dit worden ook wel ‘social scripts’ genoemd, ontwikkeld in de jaren ’90 door Carol Gray. Social scripts kunnen de nodige uitleg geven en gepaste manieren bieden om op anderen te reageren in bepaalde situaties. Ze helpen personen met autisme nieuw gedrag aan te leren en een actieve rol in de communicatie te hebben. Social scripts helpen om tekorten in de verbeelding te compenseren. Ter compensatie van de tekorten kan met een social script een uiterlijk scenario ingezet worden. De social scripts zijn binnen SociaalOpStap uitgewerkt als sociale verhalen met daarbij stappenplannen.

Bronnen:        

Frith, U. (2000). Autisme. Sleutel tot het raadsel. Antwerpen-Baarn: Hadewijch.

Gray, C. (1994). Social Stories 10.0: The New Defining Criteria & Guidelines. Jenison Autism Journal, 15 (4): 2-21.

Gray, C. (1994). The new social story book illustrated edition. Arlington, TX: Future Horizons.

Op de website www.sociaalopstap.nl kun je gratis een account aanmaken. Op de website staan eveneens die gratis lespakketten:

Lespakket PO, voor het (speciaal) basisonderwijs en het speciaal onderwijs

Lespakker VO, voor het voortgezet (speciaal) onderwijs

Begeleidingsdraaiboek, voor begeleiding bij stage of bij werk bijvoorbeeld door jobcoaches

De app is eveneens gratis te downloaden vanuit de App Store en de Google Play Store.

Aanvullend materiaal

In 2012 heeft een onderzoek naar het gebruik van de website en het begeleidingsdraaiboek plaats gevonden. Conclusie was dat de website en het draaiboek goed gewaardeerd worden, maar dat zij nog weinig gebruikt werden. Dit had vooral te maken met de korte ervaring van de bevraagden met de website en de bezuinigingen toen ter tijd binnen de sector van jobcoaches. 

Enkele reacties van gebruikers:

‘Voor thuis heb ik er één gemaakt over schoenen kopen, dat werkte uitstekend. Daar had ik overigens de picto's van Sclera voor gebruikt, omdat mijn zoon daarmee beter bekend is.

We hebben het stappenplan samen een aantal keer bekeken, het lag op een plek waar hij het zelf kon pakken (wat hij ook een aantal keer deed) en het is meegegaan naar de winkel zodat hij het onderweg nog eens kon bekijken. Het schoenen kopen verliep probleemloos. Zijn suggestie was het stappenplan in de winkel achter te laten, "want er zijn misschien wel meer kinderen die schoenen kopen vervelend vinden."

‘Het handigst van SociaalOpStap vind ik dat je een bestaand of leeg script zo eenvoudig aan kunt passen aan je eigen situatie.’

‘Ik heb tot nu toe vooral het stappenplan gebruikt voor het hulp vragen. Deze werkt goed in de zin van dat Rob, als hij vast loopt, sneller hulp durft te vragen.’

De website is ontwikkeld door de CED-Groep en het Landelijk Netwerk Autisme.

De CED-Groep is de huidige beheerder van SociaalOpStap. www.cedgroep.nl